تکرار (فقه)انجام دادن عمل بیش از یک بار را تکرار گویند و از آن در اصول فقه، بخش الفاظ و نیز در بسیاری از بابهای فقهی نظیر طهارت، صلات، حج، ظهار، حدود و قصاص به مناسبت سخن رفته است. ۱ - حکم تکرار مسح در وضوتکرار مسح در وضو بدون قصد مشروع بودن، مکروه و با قصد آن، حرام است؛ لیکن وضو را باطل نمی‌کند. [۱]
مفتاح الکرامة، ج۱، ص۴۶۶.
۲ - حکم تکرار نماز میّتتکرار نماز میّت بر یک جنازه بنابر مشهور کراهت دارد مگر آنکه میّت، اهل فضل و کمال باشد که برخی عدم کراهت تکرار را در این فرض قوی دانسته‌اند. ۳ - حکم تکرار آیه و سوره در نمازتکرار آیه در نماز ـ اعم از واجب و مستحب ـ جایز است. [۵]
العروة الوثقی، ج۱، ص۶۶۲.
خواندن دو سوره در یک رکعت از نماز (قِران بین دو سوره) بنابر قولی حرام و بنابر قولی دیگر مکروه است؛ لیکن در اینکه تکرار سوره در یک رکعت، قران محسوب می‌شود یا نه اختلاف است. ۴ - حکم تکرار خواندن آیه سجدهبا تکرار خواندن یا شنیدن آیه سجده، تکرار سجده واجب است به شرط آنکه برای تلاوت یا استماع قبلی، سجده کرده باشد. وجوب تکرار سجده در فرض عدم سجده برای تلاوت یا استماع قبلی، محل اختلاف است. [۸]
العروة الوثقی (و حواشی)، ج۲، ص۵۷۹.
تکرار نماز استسقاء و دعای آن تا آمدن باران مستحب است. ۵ - حکم تکرار حج و تلبیهتکرار حج در هر سال [۱۰]
العروة الوثقی، ج۲، ص۵۳۲.
و نیز تکرار تلبیه در حج و عمره مستحب است.۶ - تکرار سبب کفّارهمحرم اگر سببی از اسباب کفّاره را بیش از یک بار مرتکب شود در صورتی که تکرار نزد شرع و عرف یک ارتکاب محسوب نگردد، بلکه متعدّد دیده شود، مانند آمیزش و شکار، بنابر مشهور برای هر بار یک کفاره ثابت می‌گردد. تکرار آمیزش با همسر پس از ظهار بنابر قول مشهور موجب تکرار کفّاره خواهد بود حتی اگر کفّاره آمیزش قبلی ادا نشده باشد. در اینکه تکرار آمیزش با حائض ـ بنابر قول به وجوب کفّاره به سبب آن ـ موجب تکرار کفّاره می‌گردد یا نه، اختلاف است. برخی با اختلاف زمانی ـ مانند آمیزش در اوّل و وسط ایّام حیض ـ و برخی دیگر با فاصله شدن کفّاره بین دو آمیزش، تکرار را واجب دانسته‌اند. هرگاه روزه‌دار، عملی را که موجب بطلان روزه می‌شود تکرار کند آیا کفّاره هم تکرار می‌شود؟ اختلاف است. برخی تکرار را تنها در عمل آمیزش و برخی دیگر در صورت تعدّد جنس عملِ موجب بطلان، مانند آمیزش و خوردن، واجب دانسته‌اند. ۷ - حکم تکرار گناه کبیره موجب حدّتکرار گناه کبیره‌ای که موجب حدّ کمتر از قتل است، مانند قذف یا سرقت در بار سوم ـ به قولی ـ و بار چهارم ـ به قولی دیگر ـ سبب ثبوت حدّ قتل می‌گردد، به شرط آنکه پس از ارتکاب هر بار در مراحل قبلی، حد اجرا شده باشد. ۸ - حکم تکرار قسم در موارد ثبوت ادعادر موارد ثبوت ادعا با قسامه چنانچه شمار افرادی که باید قسم بخورند کمتر از تعداد قسمها باشد، قسم توسط آنان تکرار می‌شود تا عدد کامل گردد. ۹ - بحث بعد اصولی مسئله تکرارهرگاه امری از مولا صادر گردد و قرینه‌ای بر تعیین مراد او وجود نداشته باشد، آیا یک بار امتثال کفایت می‌کند یا تکرار آن در حدّ توان واجب است؟ مسئله اختلافی است. ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۶۰۰. |